Ten artykuł będzie dotyczył zapalenia zatok przynosowych. Jest to dolegliwość, która najprawdopodobniej dotknęła każdego z nas chociaż raz, a sezon na jej wystąpienie zaczyna się jesienią. Na zachorowalność nie ma wpływu wiek ani płeć. Ze względu na popularność choroby warto znać podstawowe informacje na ten temat.
Czym jest zapalenie zatok ?
Ujmując w skrócie, jest to proces zapalny śluzówki jednej lub zatok przynosowych. Zatoki nosowe to nic innego jak otwory wypełnione powietrzem znajdujące się w kościach czaszki. Otwory wysłane są błoną śluzową, której funkcją jest m.in. utrzymywanie odpowiedniej wilgotności w jamie nosowej oraz ochrona przed drobnoustrojami.
Zapalenie zatok rozwija się na skutek zakażenia lub alergii. Następstwem tego jest zaburzenie wentylacji. Pojawia się często tuż po zwykłym przeziębieniu lub w trakcie choroby, przez to często nie zwracamy uwagi na jego objawy. Rokowanie jest dobre, a dolegliwość możemy wyleczyć przeważnie w domu nie konsultując się nawet z lekarzem – o ile od razu rozpoznamy stan i podejmiemy właściwe leczenie. Bywa to trudne i czasochłonne, a sprawę należy potraktować poważnie, aby nie dopuścić do powikłań. Wizyta u lekarza jest konieczna wówczas, gdy objawy utrzymują się ponad tydzień oraz nasilają się.
Zapalenie zatok przynosowych możemy podzielić na:
- zapalenie zatok czołowych
- zapalenie zatok sitowych
- zapalenie zatok szczękowych
- zapalenie zatoki klinowej
Można je podzielić również ze względu na przebieg kliniczny, na:
– ostre zapalenie zatok – powstaje na skutek zakażenia bakteryjnego lub wirusowego; objawy ustępują zazwyczaj po okresie 3 tygodni i nie dają powikłań.
– nawracające zapalenie zatok – występuje wówczas, jeśli dolegliwość powtarza się co najmniej 4 razy w roku. Mimo powtarzania się, nie dochodzi do stałych zmian w błonie śluzowej
– przewlekłe zapalenie zatok – występuje wtedy, gdy objawy zapalenia zatok trwają dłużej niż 6 tygodni, skutkiem czego są zmiany w błonie śluzowej. Ma zazwyczaj charakter alergiczny. Najczęściej dotyka zatoki szczękowej oraz komórek sitowych.
Przyczyną mogą być także nieprawidłowości anatomiczne, takie jak przerost migdałków podniebnych czy skrzywiona przegroda nosowa.
W zdrowej zatoce znajdują się komórki, które produkują śluz oraz rzęski. Rzęski mają za zadanie przesuwać zanieczyszczenia, które umiejscowią się w śluzie w kierunku naturalnego ujścia zatok. Zaburzenie tego procesu zawsze kończy się stanem zapalnym.
Czynnikami wpływającymi na upośledzenia działania rzęsek są: niska wilgotność, dym tytoniowy, zaburzenia hormonalne lub wysoka temperatura.
Objawy zapalenia zatok
Objawy są uzależnione od tego, które zatoki zostały objęte chorobą. Najczęstszym objawem zapalenia zatok jest uczucie zatkanego nosa oraz wycieki (spływanie wydzieliny). Stan zapalny powoduje obrzęki, czego skutkiem są bóle głowy lub uczucie ucisku w różnych rejonach głowy.
W przypadku zapalenia zatok sitowych odczuwa się ból przy wewnętrznym kąciku oka, który może powodować uczucie „uciskania”. Chorzy często opisują również występujący u nich ból głowy jako „rozsadzający”. Ustępuje po uniesieniu głowy, a nasila się podczas leżenia na plecach.
Zapalenie zatok szczękowych charakteryzuje się występowaniem bólu w okolicach kości policzkowych oraz bólem górnych zębów. Ból nasila się przy pochylaniu, natomiast maleje w pozycji leżenia tyłem.
Zapalenie zatok czołowych rozpoznajemy wówczas, gdy wystąpi ból w okolicy czoła (np. podczas jego opukiwania ). Zwiększa się w pozycji leżącej, a maleje przy unoszeniu głowy.
Zapalenie zatoki klinowej charakteryzuje się bólem w okolicy kości potylicznej, w oczodołach oraz na szczycie czaszki.
Innymi objawami są: wodnista, przezroczysta wydzielina z nosa (jeśli powodem zapalenia są wirusy) lub ropna (jeśli powodem są bakterie), gorączka, złe samopoczucie, brak apetytu, ból głowy, zaburzenia węchu, kaszel, bóle zębów, przykry zapach z ust, uczucie zatkanego ucha, uczucie „nabrzmiałej” twarzy.
Irygator do inhalatora
Coraz bardziej popularnym sposobem leczenia zapalenia zatok przynosowych jest stosowanie tzw. irygatora do zatok. Wspomniany irygator na zatoki, to nic innego jak dodatkowy element wyposażenia naszego inhalatora (urządzenia do inhalacji). Jest to rodzaj nasadki, który pasuje do niemalże wszystkich urządzeń dostępnych na rynku. Stosuje się go zawsze wtedy, gdy jest taka potrzeba i nie wymaga on szczególnego przeszkolenia, jednak w niniejszym wpisie zamieszczamy krótką instrukcję stosowania tego typu produktu, w oparciu o irygator do inhalatora firmy Rino Med.
Irygator do płukania nosa i zatok – instrukcja obsługi
- Wyciągamy produkt z opakowania i sprawdzamy, czy jest ono kompletne i nieuszkodzone.
- Podłączamy irygator do inhalatora, za pomocą wężyka (jedną końcówkę umieszczamy z irygatorze, drugą w inhalatorze).
- Zbiorniczek irygatora uzupełniamy solą fizjologiczną lub innym roztworem do płukania nosa i zatok.
- Włączamy inhalator.
- Rozpoczynamy proces płukania nosa i zatok za pomocą irygatora.
Po wykonaniu każdej irygacji, warto przepłukać irygator pod bieżącą ciepłą wodą i pozostawić produkt rozmontowany do momentu wyschnięcia. Urządzenie jest gotowe do wykorzystania w każdym momencie.
Leczenie zapalenia zatok – informacje ogólne
Przed leczeniem warto się dowiedzieć czy mamy do czynienia z wirusowym czy bakteryjnym stanem zapalnym. Lekarzem specjalizującym się w leczeniu tego typu schorzeń jest laryngolog i to o skierowanie właśnie do niego należy się postarać.
Ostre, bakteryjne zapalenie zatok jest ciężkie do wyleczenie, kuracja trwa zazwyczaj około 12 dni i stosuje się podczas niej różnego rodzaju antybiotyki. Jeśli objawy nie ustępują, a nawet przeciwnie – nasilają się, lekarz może skierować pacjenta na badania mikrobiologiczne. Polegają one na nakłuciu zatok oraz pobraniu wydzieliny. Następnie bada się bakterie występujące w tej wydzielinie, dzięki czemu można dobrać lek skierowany przeciwko konkretnemu szczepowi.
W przypadku działania wirusów na organizm, mamy dużo łatwiejszą sprawę. Zakażenie ma łagodny przebieg, a objawy zwykle ustępują po około 5 dniach.
Jeśli zdiagnozowanie choroby sprawia trudności, można zastosować endoskopię zatok i nosa. Jeśli podejrzewamy, że podłoże choroby ma charakter alergiczny, należy wykonać testy skórne w tym kierunku.
U chorego stosuje się często ibuprofen (lub inne niesteroidowe leki przeciwzapalne) i pseudoefedrynę. Pierwszy lek działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie oraz przeciwgorączkowo, natomiast drugi zmniejsza obrzęki błony śluzowej nosa i udrażnia go. Stosuje się także krople do nosa, płukanki i aerozole oraz medycynę naturalną.
Należą do niej m.in. zioła i aromaterapia.
Według zielarzy, najlepiej sprawdza się jeżówka. Zaleca się także spożywanie czosnku lub picie naparów z dziewanny, kozieradki i owoców dzikiej róży. Jeśli chodzi o aromaterapię, poleca się inhalacje z olejku z eukaliptusa, bazylii, mięty czy lawendy. Zioła te skutecznie oczyszczają zablokowane zatoki.
Ostre zapalenie zatok jest szczególnie groźne u dzieci, a jeśli dodatkowo występuje zagrożenie powikłaniami – jest to wskazaniem do hospitalizacji.
Leczenie zatok – porady
Jednym z ważniejszych celów leczenia jest obkurczanie śluzówki i zmniejszanie jej obrzęków. Podaje się wówczas leki w postaci kropli, aerozoli i żeli, jednak należy pamiętać, aby nie stosować ich dłużej niż tydzień. Należy unikać takich leków przy nadciśnieniu tętniczym, cukrzycy, jaskrze czy chorobach serca. Bardzo ważne jest, aby lek objął swoim działaniem możliwie największą powierzchnię.
Ważne jest również usuwanie wydzieliny z nosa. Należy wykonywać ten zabieg delikatnie, aby nie pogorszyć stanu poprzez wepchnięcie śluzówki do jam zatok. Można używać leki mukolityczne (rozrzedzające wydzielinę śluzową), jednak nie należy ich podawać osobom chorującym na astmę.
W oczyszczaniu nosa pomoże nam także płukanka fizjologicznym roztworem soli kuchennej. Chwilową ulgę przynosi przykładanie ciepłych kompresów do czoła oraz stosowanie nawilżaczy powietrza. Zaleca się spożywanie dużej ilości wody oraz bulionu lub innych gorących napojów, ponieważ pomaga to w rozrzedzaniu śluzu. Pomocne może być również spożywanie ostro doprawionych potraw.
Leczenie operacyjne zatok
Leczenie operacyjne ma miejsce wówczas, gdy powstaną łagodne guzy lub naroślą w zatokach. Decyzję o takim leczeniu podejmuje się na podstawie wyników badania tomograficznego. Zabieg ma na celu przywrócenie drożności nosa oraz poprawę wentylacji. Najczęściej stosowaną metodą leczenia inwazyjnego jest otwarcie zatoki szczękowej. Jednak aby wybrać najlepszą metodę operacyjną należy skonsultować się z lekarzem.
Powikłania po zapaleniu zatok przynosowych
Jak w przypadku każdej choroby, ignorowanie lub złe leczenie zapalenia zatok kończy się powikłaniami. Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu powikłań są: ogólne osłabienie, obniżenie odporności i zwiększanie odporności przez bakterie. Do powikłań należą:
- zapalenia szpiku kostnego czaszki
- powikłania oczne i oczodołowe
- zakrzep zatoki jamistej
- zapalenie opon miękkich
- obrzęk powiek występujący wraz ze stanem zapalnym
- ropowica oczodołu
Powikłania często są długotrwałe i poważne. Są wystarczającym powodem do tego, aby zmotywować chorego do wyleczenia zapalenia zatok przynosowych w początkowym stadium choroby. Podstawą wszystkich działań jest prawidłowe zdiagnozowanie dolegliwości. Nie należy podpinać jej pod objawy grypy lub przeziębienia.
Korzystając w powyższych informacji możemy skutecznie wyleczyć się domowymi sposobami, w końcu każdy posiada w kuchni zioła, czosnek oraz sól kuchenną, a także potrafi zrobić ciepły kompres lub prosty zabieg z aromaterapii. Warto także wiedzieć jaką pozycję przyjmować, aby zminimalizować objawy bólowe.
Wierzymy, że zagadnienia dotyczące radzenia sobie z tą przypadłością zostały wyczerpująco rozwinięte, a choroba nie przysporzy już nikomu żadnych kłopotów ani zmartwień. W końcu z odpowiednią wiedzą – każdy może być lekarzem w swoim domu, jeśli choroba przebiega łagodnie i dobrze rokuje.
